TELEME Bir Çoban Aşı

H24/ Gastronomi 

Keçi sütüne incir aÄŸacı sütü damlatılarak elde edilen yoÄŸurdumsu bir yiyecektir. Adana, Karaman, Mersin ve Toroslar’da yörüklerin yaÅŸadığı yerlerde yaygındır.

Muhallebi kıvamında yumuÅŸak, tuzsuz, yoÄŸurda benzer bir yiyecektir. Lezzetli ve besleyici özelliÄŸe sahiptir. Eskiden çobanların daÄŸlarda keçileri otlatırken ekmeÄŸinin yanına katık yapmak için, çiÄŸ sütten yaptıkları bir yiyecektir.

Malzemesi basit; ılık keçi sütü, incir yaprağı veya ham incir (incir kozzağı) Teleme, yaz mevsiminde keçiden sağılan süt henüz sıcak iken, incir aÄŸacının gövdesinden alınan beyaz süt ile çalınır (mayalandırılır).

DaÄŸlarda her zaman incir aÄŸacı ve yaprağını bulabilmek mümkün olmadığından, bunun kolayı tülbent gibi ince bir bez üzerine incir sütü akıtılarak kurutulur. Bu artık hazır bir mayadır. DaÄŸda keçi sağılarak bu mayadan katılır ve “TELEME” olur.

Bir tencere keçi sütü, birkaç damla incir sütü akıtıldıktan sonra yaprağın sapıyla karıştırılıp 10-15 dakika kadar uyumaya bırakılırsa, mayalanan keçi sütü teleme hâline gelir. Teleme çalınan kap soÄŸuk suda bir süre bekletildiÄŸinde, tadı daha da güzelleÅŸecek, lezzetli bir duruma gelecektir.

“Çobanın Gönlü Olsa Tekeden Teleme Çalar.” Türkmen aÅŸiretlerinin hayvancılık geleneÄŸine dayanan bir deyimdir. Yayladağı’nın KaracaoÄŸlan’ı, DadoloÄŸlu’su ÅŸair “Bekir Cila’da” telemeye olan özlem ve duygularını ÅŸöyle dile getirmiÅŸtir.

“TELEME " Geldi geçti koca yazlar

Bir teleme yiyemedim

 Özüm telemeyi özler

Bir teleme yiyemedim.

MenengiÅŸ akiri yelek

Sütüm yoktur gülek gülek

Torba düÅŸmüÅŸ emmiÅŸ oÄŸlak

Bir teleme yiyemedim.

Süt buldum zaman geç idi

Halime hanım acıdı.

Kızdırdım çaldım acıdı…

Bir teleme yiyemedim.

Güz geldi sütler çekildi,

Mahsunum boynum büküldü.

Döl dolaÅŸtı süt döküldü,

Bir teleme yiyemedim.

Boş satılı mıha astık

 Gütmem dedi çoban

Mıstık Mevlitte keçiyi kestik

 Bir teleme yiyemedim.

Çoban olsam aba giyip

Tası bulsam keçi kayıp

Ayıp Bekir sana ayıp

Bir teleme yiyemedim.

• Toroslar