AyÅŸe ÖzdoÄŸan Özelinde Türkiye’de Hasta Mahpuslar  Meselesi, Adli Tıp Kurumu ve Ä°nfaz Erteleme  Uygulaması 

Av. Kaya Kartal, MAZLUMDER Genel BaÅŸkanı, 10.10.2021 

GiriÅŸ 

Kanser hastası AyÅŸe ÖzdoÄŸan’ın kesinleÅŸen hapis cezasının infazı için cezaevine  alınması sonrasında tekrar gündeme gelen Adli Tıp Kurumu1 ve infazın ertelenmesi  müessesesi salt somut bir olay üzerine deÄŸil, kurumun ve infaz ertelemenin kendisi  üzerine söz söylemeyi zorunlu kılıyor. 

Bu düÅŸünceden hareketle hazırladığımız bu çalışma ile AyÅŸe ÖzdoÄŸan hakkında  yürütülen süreç analiz edilerek, bu sürecin en önemli aktörü olan ATK’nın yapısı,  yapısal sorunları ve yasal zemini ile infaz erteleme uygulaması hakkında  deÄŸerlendirme yapıldıktan sonra 2010 yılında Devlet Denetleme Kurulu2 tarafından  hazırlanan raporda da öne çıkarılan hususlar üzerinde durulacaktır. 

-I 

Örgüt üyeliÄŸi suçlamasıyla yargılandığı davada 9 yıl 4 ay 15 gün hapis cezasına  mahkûm edilen kanser hastası AyÅŸe ÖzdoÄŸan hakkında infazın ertelenmesi yönünde  yürütülen süreç olumsuz sonuçlanmıştır. Ağır hasta mahpus AyÅŸe ÖzdoÄŸan, cezanın  infazı için cezaevine konulmuÅŸtur. EÅŸi de cezaevinde olan ÖzdoÄŸan anne olup 8  yaşında bir çocuÄŸu bulunmaktadır. 

AyÅŸe ÖzdoÄŸan hakkında, Antalya EÄŸitim ve AraÅŸtırma Hastanesi tarafından,  hastalığının düzenli takip ve tedavi gerektirdiÄŸi, hayati tehlikesi bulunduÄŸu, hayatını  yalnız idame ettiremeyeceÄŸi, hükmün infazının tedavi boyunca ertelenmesinin uygun  görüldüÄŸü yönünde, heyet raporu tanzim edilmiÅŸtir. ÖzdoÄŸan’ın bu rapora raÄŸmen  neden hapsedildiÄŸi sorusu/sorunu Ä°nfaz Erteleme müessesesini, Adli Tıp Kurumu’nu (ATK), kurumun yapısını, özerklik problemini, ATK raporlarındaki katı tutumu 

tartışmayı gerekli kılmaktadır. 

ATK tarafından ÖzdoÄŸan hakkında yürütülen sürece iliÅŸkin olarak Antalya  Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından yayımlanan 17.09.2021 tarihli basın açıklamasında özetle, ÖzdoÄŸan hakkında yargılama sürecinde 12.12.2019 tarihinde tutuklama kararı  

1 Çalışma içerisinde ATK kısaltması kullanılacaktır. 

2 Çalışma içerisinde DDK kısaltması kullanılacaktır.

çıktığı ancak 14 günlük tutukluluktan sonra 26.12.2019 tarihinde hastalığı sebebiyle  aynı mahkeme tarafından tahliye edilerek yargılamaya tutuksuz devam edildiÄŸi,  yargılama sonucunda ceza aldığı ve cezasının 16.06.2021 tarihinde onanarak  kesinleÅŸtiÄŸi, saÄŸlık durumu sebebiyle yakalama iÅŸlemleri yerine Ä°nfaz Kanununun 16.  Maddesi çerçevesinde infaz erteleme sürecinin yürütüldüÄŸü, Antalya EÄŸitim ve  AraÅŸtırma Hastanesinden infazın ertelenmesinin uygun olduÄŸuna iliÅŸkin düzenlenen  raporun yine kanun gereÄŸi onay için Adli Tıp Kurumuna gönderildiÄŸi, ATK’nın  hükümlünün bizzat hazır edilmesini istediÄŸi ancak hükümlünün saÄŸlık durumunun  elvermediÄŸinden ATK’ya gidemeyeceÄŸini beyan etmesi üzerine ATK’nın yerel  hastane tarafından yapılmak üzere ek tetkikler istediÄŸini ve bu ÅŸekilde temin edilecek  raporların gönderilmesi ile -kiÅŸi bizzat hazır olmadan- bir karar vereceÄŸini bildirdiÄŸini,  sürecin devam ettiÄŸini ve hükümlünün bu süreçte ceza infaz kurumu dışında  tedavisine devam ettiÄŸi ifade edilmiÅŸtir.3 

Antalya Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı’nın Adli Tıp Kurumu raporu sonrasında  yayımladığı 04.10.2021 tarihli basın açıklamasında ise, Hükümlü AyÅŸe ÖzdoÄŸan’ın  hastalığı nedeniyle infaz erteleme talebine iliÅŸkin olarak, tedavi ve rapor süreci  titizlikle takip edilerek AyÅŸe ÖzdoÄŸan’ın Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi  Ä°ç Hastalıkları Anabilim Dalının Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı’nın hastalığın ilerlemediÄŸi  ve patolojik bir bulgu saptanmadığı yönündeki tetkik sonuçları ve diÄŸer raporlar Adli  Tıp Kurumu’na iletildiÄŸi, 1 Ekim 2021 tarihinde ATK 3. Adli Tıp Ä°htisas Kurulu’nun  oy birliÄŸiyle vardığı mütalaada AyÅŸe ÖzdoÄŸan’ın tetkiklerinde nüks veya metastaz  bulgusuna rastlanmadığı, tedavisiz bir ÅŸekilde düzenli aralıklarla takip edildiÄŸi, aktif  tedavi almadığı tespit edilerek; hayatını cezaevi ÅŸartlarında yalnız idame ettirebileceÄŸi  ve düzenli poliklinik kontrolü saÄŸlanarak cezasının infazına cezaevinde devam  edilebileceÄŸi sonucuna varıldığı, bu itibarla ÖzdoÄŸan hakkında kesinleÅŸen cezasının  infazı sürecine baÅŸlanmasının yasal bir zorunluluk olduÄŸu ve Adli Tıp raporu  doÄŸrultusunda adı geçenin infaz iÅŸlemlerine baÅŸlanıldığı ifade edilmiÅŸtir.4 

-II 

Konuyu Ä°nfaz Kanunun 16. Maddesi ve Adli Tıp Kurumunun teknik tıbbi veri ve  tespitler içeren raporu doÄŸrultusunda ele aldığımızda, binlerce infaz erteleme  dosyasında karşımıza çıkan çeÅŸitli sorularla karşılaşıyoruz. EÄŸitim ve AraÅŸtırma  Hastanesi tarafından verilen ve ATK raporu gibi teknik tıbbi veri içeren olumlu rapora  hatta Antalya Cumhuriyet BaÅŸsavcılığının açıklamalarında ortaya çıkan savunma  refleksinde kendisini gösteren “raporu olumlayıcı” hukuki kanaate raÄŸmen ne  olmaktadır da Adli Tıp Kurumu olumsuz bir rapor verebilmektedir? Ä°nsan Hakları  alanında mücadele yürüten hukukçular olarak teknik veriler ve tespitler içeren bu  

3 https://antalya.adalet.gov.tr/17092021-tarihli-basin-aciklamasi Çevrimiçi:10.10.2021 

4 https://antalya.adalet.gov.tr/04102021-tarihli-basin-aciklamasi Çevrimiçi: 10.10.2021

raporlardan hangisine itibar edeceÄŸiz? Adli Tıp Kurumu’nu kanunen yetkili kılınmış  ve son sözü söyleyecek kurum olarak kabul edecek olsak bile mevcut yapısı ile bu  kurum ve raporları meÅŸru sayılabilir mi?... 

GörüleceÄŸi üzere mesele tek başına hasta mahpus AyÅŸe ÖzdoÄŸan’dan ve Antalya  EÄŸitim ve AraÅŸtırma Hastanesinin raporuna raÄŸmen ATK tarafından verilen  cezaevinde kalabileceÄŸine iliÅŸkin olumsuz rapordan ibaret deÄŸildir. Türkiye’de  binlerce ağır hasta mahpus yönünden ATK’nın insan hakları gönüllüleri, hukukçular,  tıpçılar ve toplum kesimleri tarafından tatmin edici ve güvenilir bulunmayan raporları ile sorunun daha köklü ve büyük olduÄŸunu ifade etmek gerekir. Bu çerçevede  ATK’nın yapısını ve kanuni dayanağını incelemekte fayda görüyoruz. 

-III 

Adli Tıp Kurumu’nun Yapısı, Kanuni Dayanağı ve Ä°tirazlarımız: 

Hukuki dayanağını 1982 tarihli 2659 sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunundan alan Adli  Tıp Kurumu ile ilgili olarak süreç içerisinde çeÅŸitli köklü deÄŸiÅŸiklikler yapılmıştır.  09.07.2018 tarih ve 703 sayılı KHK’nın 61. Maddesi ile kanunun ismi “Adli Tıp Kurumu  ile Ä°lgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun” olarak deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ, yine kanunun  birçok maddesi deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ ya da yürürlükten kaldırılmıştır.5 Kurumun yapı, görev  ve yetkilerini düzenleyen maddeleri yürürlükten kaldıran bu deÄŸiÅŸiklikleri kanun  tekniÄŸi açısından yanlış bulduÄŸumuzu ifade etmek isteriz. 

703 sayılı KHK ile yapılan deÄŸiÅŸikliklerden sonra oluÅŸan boÅŸluÄŸu gidermek adına  15.07.2018 tarih ve 4 sayılı “Bakanlıklara BaÄŸlı, Ä°lgili, Ä°liÅŸkili Kurum ve KuruluÅŸlar Ä°le DiÄŸer  Kurum ve KuruluÅŸların TeÅŸkilatı Hakkında CumhurbaÅŸkanlığı Kararnamesi”6 ile (1-29.  maddeler) ATK yeniden düzenlenmiÅŸ, ancak kuruma gerek üniversiteler gerek  hukukçu ve tıpçılar gerekse insan hakları alanında çalışma yürüten kurumlar  tarafından bugüne kadar yöneltilen eleÅŸtiriler ve bu çalışmada deÄŸineceÄŸimiz Devlet  Denetleme Kurulu raporu dikkate alınmadığı için esaslı bir deÄŸiÅŸim yaÅŸanmamıştır. 

Kurumun mevcut hukuki dayanağını oluÅŸturan 4 sayılı CumhurbaÅŸkanlığı  Kararnamesinde deÄŸiÅŸtirilen kanundaki hükümler korunarak ATK’nın Adalet  iÅŸlerinde bilirkiÅŸilik görevi yapmak üzere Adalet Bakanlığına baÄŸlı olarak kurulduÄŸu,  giderlerinin Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacağı ifade edilmiÅŸtir. Kurum  baÅŸkan, baÅŸkan yardımcıları, ihtisas kurulları baÅŸkan ve üyelerinin atanması hususu  ise 3 sayılı CumhurbaÅŸkanlığı Kararnamesi7 ile düzenlenmiÅŸtir. Kararnameyle ATK  BaÅŸkanının doÄŸrudan CumhurbaÅŸkanı kararıyla atanacağı, baÅŸkan yardımcıları ile    

5 https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2659&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 

6 https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4&MevzuatTur=19&MevzuatTertip=5 

7 https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3&MevzuatTur=19&MevzuatTertip=5

ihtisas kurulları baÅŸkan ve üyelerinin ise CumhurbaÅŸkanı onayı ile atanacağı  kararlaÅŸtırılmıştır. 

-IV 

Gerek deÄŸiÅŸen kanun gerekse KHK ve CumhurbaÅŸkanlığı Kararnamesi sonrasında,  ATK’nın doÄŸrudan Adalet Bakanlığı bünyesinde tesis edilmiÅŸ bir kurum olmasının kuruma yönelttiÄŸimiz en temel ve önemli eleÅŸtirilerden birisi olduÄŸunu ifade etmek  gerekiyor. Bu baÄŸlılık/bağımlılık hali, yargıya bilirkiÅŸilik hizmeti sunan hatta kanunla  bu vasfı resmi bilirkiÅŸilik olarak tanımlanmış kurum tarafından ihdas edilen raporları  daha iÅŸin başında ÅŸaibeli hale getirmektedir. Yürütmeden bağımsız olması gereken  yargılama, infaz, infaz erteleme süreçleriyle doÄŸrudan iliÅŸkili olması, tarafsız bir  ÅŸekilde yargı ve infaz süreçlerine iliÅŸkin olarak mahkeme ve savcılık kararlarına ÅŸekil  vermesi ATK’nın hayati önemini gözler önüne sermektedir. 

Öyle ki ATK raporuna göre herhangi bir dava ret ya da kabul edilebilmekte; herhangi  bir sanık hakkında ceza ya da beraat kararı verilebilmekte; herhangi bir mahkûm hakkında infaz erteleme ya da devam kararı verilebilmektedir. Hatta infaz erteleme  kararları ve CumhurbaÅŸkanı tarafından -Anayasa’nın 104. maddesi kapsamında sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kiÅŸilerin cezalarının hafifletilmesi veya  kaldırılması için ATK raporu zorunlu unsurdur. 

Bu kadar önemli ve hayati görevleri yüklenmiÅŸ bir kurumun idari ve mali olarak özerk  olması, iç iÅŸleyiÅŸinin ve dışa karşı verdiÄŸi görüntünün bağımsız ve tarafsız olması  temel, hukuki ve akli bir zorunluluktur. Bu husus Adil Yargılanma Hakkının da  gereÄŸidir. Oysa ATK Adalet Bakanlığı bünyesinde ihdas edilmiÅŸ idari ve mali özerkliÄŸi  bulunmayan bir kurumdur. Kurumun tamamen yürütme etkisiyle hareket eden  mevcut örgütsel yapısı, bürokratik konumu ve atama usulleri ile güvenilir olmadığı  izahtan varestedir. Verilen raporların içeriÄŸi tıbbi olarak doÄŸru olsa dahi söz konusu  yapısal bozukluk bütün raporları ÅŸaibeli hale getirmektedir. 

ATK’ya yöneltilecek önemli eleÅŸtirilerden birisi de AyÅŸe ÖzdoÄŸan hakkındaki süreçte  de görüldüÄŸü üzere kurumun bir tür hiyerarÅŸik üst pozisyonuna yerleÅŸtirilmiÅŸ  olmasıdır. ATK bünyesindeki hekimlerin heyet olarak verdiÄŸi raporları tam teÅŸekküllü  herhangi bir Devlet Hastanesi ya da EÄŸitim ve AraÅŸtırma Hastanesi bünyesindeki  hekimlerin heyet olarak verdikleri raporlardan daha üstün kılan maddi ve bilimsel  gerçeklerin ortaya konulması gerekmektedir. Ancak böyle bir çaba olmadığı gibi ATK  kendi içerisinde bile çeliÅŸkili ya da isabetsiz raporlara imza atabilmekte, hayati 

tehlikesi yoktur dediÄŸi mahpuslar raporlar cezaevine ya da ilgili savcılığa ulaÅŸmadan  hastalıkları sebebiyle vefat edebilmektedir.8 

-V 

Ä°nfaz Erteleme Uygulaması 

5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Ä°nfazı Hakkında Kanun’un9 16. Maddesi  “Hapis cezasının infazının hastalık nedeni ile ertelenmesi” baÅŸlığını taşımakta olup  AyÅŸe ÖzdoÄŸan ve benzer durumda infaz erteleme ihtiyacı hasıl olan hükümlüler  yönünden bu madde çerçevesinde iÅŸlem yapılmaktadır. Bu madde kapsamında infazı  ertelenecek kiÅŸilerin suçu ya da aldıkları cezanın infazın ertelenmesi konusunda bir  önemi olmayıp aslolan teknik ve tıbbi bir inceleme neticesinde infazın ertelenmesinin  gerekip gerekmediÄŸi hususunun tespit edilmesidir. 

Bahse konu kanunun 16/6. maddesinde, “Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik  nedeniyle ceza infaz kurumu koÅŸullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum  güvenliÄŸi bakımından ağır ve somut tehlike oluÅŸturmayacağı deÄŸerlendirilen mahkûmun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileÅŸinceye kadar geri bırakılabilir.”  denilerek ağır hasta mahpuslar yönünden -toplum güvenliÄŸi istisnasına itirazımız  baki olmakla beraber- yapılması gerekene iÅŸaret edilmiÅŸtir. Kanunun 16/3  maddesinde ise geri bırakma kararının, Adli Tıp Kurumunca düzenlenen ya da Adalet  Bakanlığınca belirlenen tam teÅŸekküllü hastanelerin saÄŸlık kurullarınca düzenlenip  Adli Tıp Kurumunca onaylanan rapor üzerine, infazın yapıldığı yer Cumhuriyet  BaÅŸsavcılığınca verileceÄŸi ifade edilmiÅŸtir. 

Hasta mahpus AyÅŸe ÖzdoÄŸan hakkında da kanunda öngörülen süreç iÅŸletilmiÅŸse de  Adli Tıp Kurumu üniversite hastanesince düzenlenen raporu onaylamayarak infazın  ertelenmesini uygun bulmamıştır. Normal ÅŸartlarda güvenilir ve özerk bir kurum olsa  standart bir prosedür denilip geçilebilecek süreç ATK’nın mevcut bağımlı yapısı  sebebiyle ÅŸüphe ve güvensizlikle karşılanmakta haklı olarak ciddi itirazlara muhatap  olmaktadır. 

Uygulamada hakkında olumsuz rapor verilen mahkumların kısa süre sonra hastalık  sebebiyle cezaevinde vefat etmesi ya da hastalık çok fazla ilerledikten sonra verilen  olumlu raporların üzerinden fazla zaman geçmeden infazı ertelenen mahpusun  evinde ya da hastanede vefat etmesi sebebiyle isabetsizliÄŸi bir insanın canını vermesi  

8 Bu kapsamda Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararı verdiÄŸi 2013/2754 ve 2014/5098 baÅŸvuru numaralı dosyaları örnek olarak verilebilir. 

9 https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5275&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

ile tescil edilen raporlar kurum mevcut yapı ve bakış açısıyla devam ettikçe korkarız  ki varlığını devam ettirecektir. 

-VI 

Devlet Denetleme Kurulu Raporundaki (2010/12)10 EleÅŸtiriler BaÄŸlamında ATK 

Adli Tıp Kurumunun yapısı ve icraatları konusundaki eleÅŸtiriler yeni deÄŸildir. Bu  eleÅŸtirilerin yoÄŸunlaÅŸması üzerine dönemin CumhurbaÅŸkanının talimatıyla Devlet  Denetleme Kurulu tarafından 01.07.2010 tarihinde kapsamlı bir rapor hazırlamış ve bu  raporun özeti yayımlamıştır. Halihazırda CumhurbaÅŸkanlığı güncel web sitesinde  bulamadığımız ancak “web.archive.org” sitesi üzerinden yaptığımız araÅŸtırma  neticesinde aÅŸağıdaki dipnotta yer verdiÄŸimiz linkten indirebildiÄŸimiz raporda önemli  birtakım tespitler yanında kurumun yeniden yapılandırılmasına iliÅŸkin öneriler de  bulunmaktadır. Raporda aÅŸağıda bir kısmına yer vereceÄŸimiz ve bizim eleÅŸtiri, tespit  ve tekliflerimizle uyuÅŸan çok sayıda tespit ve teklife yer verilmiÅŸtir. 

DDK kurumun teÅŸkilat yapısıyla ilgili olarak, ATK’nın “baÄŸlı kuruluÅŸ” olan hukuki  statüsünün yürütmekte olduÄŸu “bilirkiÅŸilik” hizmeti dolayısıyla sahip olunması  gereken “idari ve mali özerklik” niteliÄŸini karşılamadığını ifade ederek sorunun  kaynağına iÅŸaret etmiÅŸtir. Yine ATK bünyesindeki Genel Kurul ve ihtisas kurullarının,  çok çeÅŸitli alanlarda uzmanlığı bulunan çok sayıda üyeden müteÅŸekkil olduÄŸu, bu  kurulların oylama usulü ile karar vermekte olmasının üyelerin uzman olmadıkları  konularda alınacak kararlara da katılabilmeleri sonucunu doÄŸurmakta olduÄŸu, bu  durumun “bilirkiÅŸilik” faaliyetinin özüne aykırılık teÅŸkil ettiÄŸi; ATK BaÅŸkanı, baÅŸkan  yardımcıları ya da ihtisas kurullarının baÅŸkan ve üyeleri gibi önemli görevler ifa eden  personelin görevden alınma koÅŸullarının belirlenmemiÅŸ olduÄŸu; Temelde, Devlet  Memurları Kanunu’na göre istihdam edilmekte olan Kurum personelinin tabi olduÄŸu  ikincil mevzuat bakımından ciddi eksikliklerin söz konusu olduÄŸu yönünde  eleÅŸtirilere yer vermiÅŸtir. 

DDK bilirkiÅŸilik sisteminin yapı ve iÅŸleyiÅŸi ile ilgili olarak, BilirkiÅŸilik görevini  üstlenecek kiÅŸilerin yetkinlik düzeylerinin ölçülmesi ve deÄŸerlendirilmesini  saÄŸlayacak mekanizmaların yokluÄŸu; BilirkiÅŸiler tarafından sunulan hizmetin ve buna  baÄŸlı olarak tanzim edilen raporların sıhhatinin test edilmesine ve bu bakımdan  kalitenin yükseltilmesine katkı saÄŸlayacak araçların eksikliÄŸi, var olan araçların da  etkili bir biçimde kullanılamamakta olması; Adli Tıp Kurumu, üniversiteler, saÄŸlık  kuruluÅŸları gibi, “resmî bilirkiÅŸilik” sıfatını haiz olan ve bilirkiÅŸilik müessesesi  

10 https://web.archive.org/web/20111027112000/https://www.tccb.gov.tr/ddk/ddk46.pdf Çevrimiçi:10.10.2021

bakımından benzer alanlarda faaliyet gösteren birimlerin sistem içerisindeki  yerlerinin netleÅŸtirilmemiÅŸ olması ve bunlar arasındaki iÅŸbölümü ve koordinasyonun  saÄŸlanamaması gibi sorunlara deÄŸinmiÅŸtir. 

-VII 

DDK bahse konu denetleme ve kurum bünyesinde yürütülen çalışmalar ve konunun  taraflarından alınan görüÅŸler çerçevesinde kurumun yapısı, iÅŸleyiÅŸ biçimi ve  fonksiyonları bakımından tümüyle yeniden yapılandırılmak kaydıyla Adli Tıp  Kurumu’nun sistem içerisindeki varlığının korunmasının mevcut durum itibarıyla en  uygun çözüm olduÄŸu deÄŸerlendirmesinde bulunmuÅŸ ve bir model önerisinde  bulunmuÅŸtur. 

Bahse konu model önerisinde DDK, BilirkiÅŸilik hizmetinin mahiyeti itibarıyla  zorunluluk arz eden idari ve mali özerkliÄŸin saÄŸlanabilmesi için ATK’nın “baÄŸlı kuruluÅŸ” olan hukuki statüsünün “ilgili kuruluÅŸ” haline getirilmesi ve kendisine ait bir bütçeye kavuÅŸturulması; Merkez ve taÅŸra teÅŸkilatlarına dâhil bütün birimlerin  kadro ihtiyaçlarının objektif kıstaslara göre belirlenmesi ve her birime ihtiyaca göre  kadro tahsis edilmesi amacıyla kapsamlı bir “norm kadro” çalışması baÅŸlatılmasının gerekliliÄŸi ifade edilmiÅŸtir. 

DDK mevcut yapının temel unsurları arasında yer alan ve bu çalışmaya konu ettiÄŸimiz  AyÅŸe ÖzdoÄŸan hakkında da rapor hazırlayan ATK 3. Adli Tıp Ä°htisas Kurulu’nun11 da  içerisinde yer aldığı, “ihtisas kurulları” nın laÄŸvedilmesi ve bunların yerine, sadece ilgili branÅŸta uzman olan kiÅŸiler ile adli tıp uzmanlarının katılacağı, daha az sayıda ve deÄŸiÅŸken üyelerden oluÅŸan, çok sayıda heyetin teÅŸekkül ettirilmesi gerekliliÄŸine iÅŸaret  etmiÅŸtir. Bunun yanında bilirkiÅŸilik hizmetinin üretilmesi noktasında üniversiteler ve saÄŸlık kuruluÅŸları gibi kurumlardan daha etkili bir biçimde yararlanılabilmesi ve Adli  Tıp Kurumu’nun karşı karşıya bulunduÄŸu iÅŸ yükünün hafifletilebilmesi için adli  mercilerce bilirkiÅŸi görüÅŸü talep edilecek vakaların öncelikle kendilerine en yakın ve  Adli Tıp Kurumu tarafından akredite edilmiÅŸ üniversite ya da saÄŸlık kuruluÅŸu gibi  yerel birimlere gönderilmesinin zorunlu kılınması, Adli Tıp Kurumu’nun ise “üst bilirkiÅŸilik organı” hüviyetine kavuÅŸturulmasının uygun olacağı ifade edilmiÅŸtir. 

Sonuç 

11 Adli Tıp Üçüncü Ä°htisas Kurulu; maluliyetler, meslekte kazanma gücü kaybı, beden çalışma gücü kaybı, meslek  hastalıkları, hapis cezalarının infazının ertelenmesi, sürekli hastalık, engellilik ve kocama sebepleri ile belirli  kiÅŸilerin cezalarının hafifletilmesi veya kaldırılmasına iliÅŸkin iÅŸlemler hakkında bilimsel ve teknik görüÅŸlerini bildirir.

Hasta mahpus AyÅŸe ÖzdoÄŸan’ın basın ve sosyal medya ortamlarında da yoÄŸun olarak  gündeme gelen maÄŸduriyeti ile ilgili olarak kamuoyuna yansıyan infaz erteleme talebi  ve Antalya Cumhuriyet BaÅŸsavcılığınca bu kapsamda yürütülen süreç, Adli Tıp  Kurumu’nun infaz erteleme hususunda yetkili 3. Adli Tıp Ä°htisas Kurulu tarafından  verilen olumsuz raporla akamete uÄŸramıştır. 

ATK tarafından verilen olumsuz rapor kamuoyunda çokça tartışılmış ancak sonuç  deÄŸiÅŸmemiÅŸtir. Hasta mahpus AyÅŸe ÖzdoÄŸan, -Adalet Bakanlığı yıllardır cezaevi  istatistiklerini yayımlanmadığı için tam sayı verememekle beraber- binlerce olduÄŸunu  ifade edebileceÄŸimiz ağır hasta mahpustan birisi olarak, cezaevinde oldukça elveriÅŸsiz  ÅŸartlar altında tutulmaya baÅŸlanmıştır. 

ATK, yıllardır benzer tartışmalı kararlarıyla gündem olmuÅŸ, hasta mahpusların  cezaevi içerisinde farklı cezalara muhatap olmalarına, yaÅŸam hakları ihlal edilerek  mevcut hastalıklarının daha da ilerlemesine ve geri dönülmez aÅŸamaya gelmesine,  insan haysiyetiyle baÄŸdaÅŸmayan uygulamalara, kurumsal hantallık sebebiyle yargı  iÅŸleyiÅŸinin aksamasına ve zaten uzun olan yargılama süreçlerinin daha da uzamasına  sebebiyet vermiÅŸtir. 

Ä°sabetsiz olduÄŸu cezaevlerinde yaÅŸanan ölümlerle ortaya çıkan raporlarla istikrarlı  ÅŸekilde gündeme gelen ATK, mevcut bağımlı kurumsal yapısından baÅŸlayarak  deÄŸiÅŸmeli ya mali ve idari özerkliÄŸe sahip bağımsız ve tarafsız bir kurum haline  getirilmeli ya da görevini tam teÅŸekküllü üniversite ve devlet hastanelerine bırakmak  suretiyle laÄŸvedilmelidir.

• AyÅŸe-ÖzdoÄŸan-Özelinde-Türkiye’de-Hasta-Mahpuslar-Meselesi