Sözün özü: Şeyh Edebalî, Osman Beye:

“Ey oğul! Sabretmesini bil, vaktinden önce çiçekler açmaz!” diyordu. Demek ki Hazretin ölümünden asırlar geçtikten sonra çiçekler açıp, meyvesini şimdilerde vermiştir.

Geç olsa da bu davranış biçimi her türlü tebrik ve takdirin üstündedir.

Üstat yine, tüm medenî âleme ışık olmuş rehber bir nasihatiyle: “Haklı olduğunda mücadeleden korkma. Bilesin ki, atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler!” diyor bizlere.

#Şeyh edebali #yiğit #Doru #osmanbey

Kimsenin umudunu kırma.

Usul bil, adap bil, sınır bil. Sen seni bil; ömrünce bu yeter sana.

İkram bil, kural bil, doyum bil. Gördün söyleme, bildin bilme.

Çok konuşma, boş konuşma, kem konuşma.

Acizlik bize, yanılgı bize; hoş görmek sana.

Güceniklik bize; gönül almak sana. Suçlamak bize; katlanmak sana.

Mert ol, yürekli ol. İlim bil, irfan bil, söz bil.

Hal bil, ahval bil, gönül bil. Yükün ağır, işin çetin, gücün kıla bağlı, Allah Teâlâ yardımcın olsun.

Bundan sonra bölmek bize; bütünlemek sana

. Yüksekte yer tutanlar aşağıdakiler kadar emniyette değildir. Bilesin ki, atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler. Beyliğini mübarek kilsin. Hak yoluna yararlı etsin. Işığını parıldatsın. Uzaklara iletsin.

Cahil ile dost olma: ilim bilmez, irfan bilmez, söz bilmez; üzülürsün. Üşengeçlik bize; uyarmak, gayretlendirmek, şekillendirmek sana. Sevildiğin yere sık gidip gelme; muhabbet ve itibarın zedelenir…

Açık sözlü ol! Her sözü üstüne alma! Gördün, söyleme; bildin deme! Durmaya, dinlenmeye hakkımız yok. Çünkü zaman yok, süre az! Faydalı ile faydasızı ayırt edebilenler, bilgi sahibi olanlardır.

Ukalayla dost olma: çok konuşur, boş konuşur, kem konuşur; üzülürsün. Sana yükünü taşıyacak güç, ayağını sürçtürmeyecek akıl ve kalp versin. Namertle dost olma: mertlik bilmez, yürek bilmez, dost bilmez; üzülürsün.

Sabır kara bir dikeni yutmak, diken içini parçalayıp geçerken de hiç ses çıkarmamaktadır. Geçimsizlikler, çatışmalar, uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar bize; adalet sana. Cahil ile dost olma: ilim bilmez, irfan bilmez, söz bilmez; üzülürsün.

Unutma ki, yüksekte yer tutanlar, aşağıdakiler kadar emniyette değildir. Bu dünyada inancını kaybedersen, yeşilken çorak olur, çöllere dönersin.

Hayvan olur semeri kalır; insan olur eseri kalır. Gidenin değil bırakmayanın ardından ağlamalı. Bundan sonra öfke bize; uysallık sana. Üç kişiye acı; cahiller arasındaki âlime, zenginken fakir düşene, hatırlı iken itibarını kaybedene.

Sevgi davanın esası olmalıdır. Sevmek ise sessizliktedir. Bağırarak sevilmez. Görünerek de sevilmez. Bey memleketten öte değildir.

Bir savaş yalnızca bey için yapılmaz. Durmaya dinlenmeye hakkımız yok çünkü zaman yok süre az. Ey oğul sabretmesini bil. Vaktinden önce çiçek açmaz. Şunu da unutma; insanı yaşat ki devlet yaşasın. Haklı olduğun mücadeleden korkma! Bilesin ki atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler

 En büyük zafer nefsini tanımaktır.

Düşman, insanın kendisidir. Dost ise, nefsi tanıyanın kendisidir. Kişinin gücü günün birinde tükenir ama bilgi yaşar. Bilginin ışığı kapalı gözlerden bile içeri sızar aydınlığa kavuşturur.

İnsanlar vardır, şafak vaktinde doğar, akşam ezanında ölürler. Dünya, senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir. Bütün fethedilmemiş gizlilikler, bilinmeyenler, ancak senin fazilet ve adaletinle gün ışığına çıkacaktır.

Yalnızlık korkanadır. Toprağın ekim zamanını bilen çiftçi, başkasına danışmaz. Yalnız başına kalsa da! Yeter ki, toprağın tavda olduğunu bilebilsin. Ham armut yenmez; yense bile bağrında kalır.

Bilgisiz kılıç da tıpkı ham armut gibidir. Öfken ve nefsin bir olup aklını mağlup eder.

Bunun için daima sabırlı, sebatkâr ve iradene sahip olasın! Sabır çok önemlidir.

Bir bey sabretmesini bilmelidir.Vaktinden önce çiçek açmaz. Sen ve arkadaşlarınız kılıçla, bizim gibi dervişler de düşünce, fikir ve dualarla bize va’dedilenin önünü açmalıyız.

Tıkanıklığı temizlemeliyiz. Dünya senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir.

Bütün fethedilmemiş gizemler, bilinmeyenler, görülmeyenler, ancak; senin fazilet ve erdemlerinle gün ışığına çıkacaktır.

Geçmişini bilmeyen, geleceğini de bilemez. Geçmişini iyi bil ki, geleceğe sağlam basasın.

Nereden geldiğini unutma ki, nereye gideceğini unutmayasın… İnsan bir kere oturdu mu, yerinden kolay kolay kalkmaz.

Kişi kıpırdamayınca uyuşur. Uyuşunca laflamaya başlar. Laf dedikoduya dönüşür.

Dedikodu başlayınca da gayri iflah etmez.

Dost, düşman olur; düşman, canavar kesilir! Milletin, kendi irfanın içinde yaşasın. Ona sırt çevirme. Her zaman duy varlığını.

Toplumu yöneten de, diri tutan da bu irfandır. Ama bunları nerede ve nasıl kullanacağını bilmezsen sabah rüzgârlarında savrulur gidersin. Savaşı sevmem. Kan akıtmaktan hoşlanmam.

Yine de, bilirim ki, kılıç kalkıp inmelidir. Fakat bu kalkıp-iniş yaşatmak için olmalıdır. Hele kişinin kişiye kılıç indirmesi bir cinayettir.

Bey memleketten öte değildir. Bir savaş, yalnızca bey için yapılmaz. Ülke, idare edenin, oğulları ve kardeşleriyle bölüştüğü ortak malı değildir. 

• Şeyh-edebali
• özlü-sözler
• Dostluk-üzerine