Kaostan Kozmosa: Dengelerin Düzeni
H24/ KÜLTÜR SANAT
Mehmet Mahsum ELMAS
“Hayatta kalma içgüdüsüyle” doğar canlı. İlk nefes, canlının yaşam ile ölüm arasındaki dengede verdiği ilk büyük mücadele olarak değerlendirilebilir. Denge, yaşamın daha ilk anı itibariyle, canlının davranışlarını belirleyen bir olgu olarak çıkar ortaya. Örneğin, sütü emilen meme ucu ile dudaklar ve dil arasında bir denge ilişkisi vardır. Doğanın etkin bir unsuru olan insan da daha ilk anından itibaren doğayla ilişkisini, yaşamını sürdürmeye odaklı bir dengede tutma çabası içindedir.
Denge, oyun parkındaki tahterevallinin karşılıklı iki ucunda, biri yükselirken diğeri alçalan çocukların, birbirleriyle aynı hizaya gelme durumuyla izah edilebilir; ya da bakkal terazisinin sağ ve sol kefelerinin karşılıklı olarak aynı hizaya gelmeleriyle ilişkilendirilebilir denge. Elbette bu iki farklı ilişkilendirme, bir oyun parkı ya da bir bakkalın bulunduğu bir çevrede anlamlıdır.
Fahrettin Duran’ın doğup büyüdüğü çevrede oyun parkı ya da bakkal yoktur. Hayatının o döneminde bakkalın rolünü çerçiler oynar. Çerçilerle yapılan alışverişlerde değişim aracı da para değil buğday, arpa ya da mercimektir. Ağırlık, buğdayın iki avucu dolduracak miktarının bir birim olarak kabul edilmesiyle ölçülür. Alış ile veriş arasındaki denge bu şekilde sağlanır.
Fahrettin, yüksek dağlar ve derin vadilerin çevrelediği, taşların ve kayaların toprağı sakladığı bir bölgede büyür. O, “yassı taşların devrilmeyecek şekilde üst üste konduktan sonra oyuncular tarafından bir taşla uzaktan vurularak devrilmeye” oynanan bir oyunla sağlar dengeyle olan uzun soluklu iletişimini. Bu ilişkiyi, farklı taşlarla farklı dengeler kurarak farklı boyutlara taşır sonra.
Fahrettin, evlerinin biraz uzağında çok farklı renk, şekil ve boyutlara sahip taşların bulunduğu bir dağ yamacını adeta açık hava atölyesine dönüştürür kendisi için. Taşları tür, şekil, sertlik, ağırlık ve daha birçok bakımdan tanımaya çalışır. Zaman ilerledikçe taşları daha iyi tanımaya ve birbirleriyle denge ilişkisi kurarak yapmış olduğu şekiller ile yaşam arasında bağlar kurmaya başlar. Kuleler, köprüler, dağlar, evler, türlü türlü canlılar ve duygular… Bu yamaç aynı zamanda onun sergi alanıdır. Bazen çobanların uzaktan seyrettiği, bazen yılanların bazen de askerlerin geçerken izlediği doğal bir sergi alanı...
Hakkında kurulan cümlelerde, taş ve çocuk kelimelerinin çoğunlukla bir arada geçtiği bir bölgede yaşamak, denge ile yoğun bir ilişki içinde bulunan Çocuk Fahrettin’in düşüncelerini, sahip olduğu yaştan daha öteye gitmeye zorlar. Denge, taşlardan düşüncelerine taşınır Fahrettin’in. Onun için bir dildir bu ve bu dili sadece kendisi anlamaktadır. Dil ile arasındaki bu özel ilişki, ilkokula başladığında düzenden kargaşaya dönüşecektir: kozmostan kaosa…
Fahrettin ilkokula başladığında, kendisini büyük bir kaosun içinde bulur. Bildiği hiçbir kelimenin ne ders kitaplarında ne de öğretmenin dilinde bir karşılığı yoktur. Kendisi öğretmenin konuştuğu dili, öğretmen ise kendisinin konuştuğu dili bilmemektedir! Bir an önce cevaplanması gereken büyük bir sorudur bu ve bir tek çözümü vardır bu sorunun: Fahrettin, öğretmenin diliyle okumak, yazmak, konuşmak ve anlamak zorundadır.
Eğitim sistemiyle yaşadığı bu anlamsız sorunun, öğretmenin dil bilmemesinden kaynaklandığını düşünüyordu; çünkü din dersleri aldığı imam, onunla aynı dili konuşuyordu. Yaşadığı bu kaos, Fahrettin’in taşlarla olan ilişkisini derinleştirir. Atölyesinden uzakta, oradaki taşlarla bir tür iletişim yöntemi keşfeder. Taşları resim defterine taşımaya başlar. Taşlarla ortak bir dilde buluşmuş gibidirler.
Ortaokul eğitimi için şehre taşınmak zorunda kalmıştır. Dil ile aralarındaki sorun başka bir boyut kazanmış ve çeşitlenmeye başlamıştır bu dönemde. Ama konuşma ve yazma sorunu çözülmüş gibidir. Taşlar ile denge arasındaki ilişkiye dil de dâhil olmuştur artık. Fahrettin, taşların dizilişine, dengede olma hallerine, renklerine, bulundukları mekâna, zemine, zamana ve boşluğa dair her şeyden bağımsız bir evren yaratır kendisine ve “kaostan kozmosa: dengelerin düzenine” doğru yolculuğuna başlar…
Eğitim ve diğer yaşam deneyimleriyle birlikte bilgi artar, daha çok çeşitlenir ve boyutlanır. Aynı ölçüde derinleşir ve yoğunlaşır. Küçücük bir resim kâğıdına evreni sığdırmaya çalışan Fahrettin, kozmosla arasında bilimsel bağlar kurmaya başlar. Enerji, madde, atom, yaradılış, varlık, yokluk, hiçlik ve daha birçok kavramla ilişkilendirir resmindeki taşları. Suyun hidrojen ve oksijen dengesi; çekirdeğin proton ve nötron dengesi… Üst, paralel ve alt evrenlerin dengesi! Fahrettin, kozmosla ilişkisini Hubble’ın teleskobuyla da kurar Ruska’nın elektron mikroskobuyla da. Bazen de Hubble’ın gördüklerine Ruska’nın gözüyle bakar.
Fahrettin Duran’ın işlerinde ışık dengesi, gerçekliği yakalama çabası taşır.
İşlerdeki mekân, boşluktur ve kozmosu temsil eder. Bu boşluklara bazen akrilik bazen de yağlı boya sürülüdür.
Kozmosa fırça değmez. Boya ile mekân arasındaki dengeyi ıspatula ile kurgular.
O, eskiz çalışmaz. Çalışmalarındaki tüm süreçlerde dışavurum etkindir. Ortaya çıkan iş bazen kendisini de şaşırtır.
Alıntılar
Denge
Karşılıklı iki kuvvetin denk duruma gelmesi halidir. Dışarıdan herhangi bir kuvvet etki etmediği müddetçe cisim denge halini bozmaz.
Düz bir zemin üzerinde duran cisimlerin ağırlık merkezlerinden geçen çekül doğrultusu, cismin dayanma yüzeyinin içinde kalıyorsa, cisim devrilmez.
Dengedeki bir cisme iki kuvvet etki ediyorsa, kuvvetler eşit büyüklükte ve ters yöndedir.
Dengedeki bir cisme aynı düzlemde etki eden üç kuvvet varsa bu kuvvetlerden herhangi ikisinin bileşkesi üçüncüsüne eşit ve ters yönlüdür.
Eğer bir cisim, her durumda denge halinde kalıyorsa bu cismin dengesine, “bozulmaz denge” denir.
Eğer bir cisim, dengesi bozulduğu zaman başka bir durumda tekrar denge bulabiliyorsa, bu cismin dengesine “kararsız denge” denir.
Dehşet Dengesi (Karşılıklı Mahvolma Politikası)
Nükleer güce sahip devletlerarasında olası bir nükleer savaşta ortaya çıkacak topluca yok olma korkusu doğrultusunda doğan denge.
Mekanik denge
Bir katı cisim için cisme etkiyen bileşke kuvvet vektörünün ve bileşke moment vektörünün sıfır olmasıdır.
Kimyasal denge
İki yönlü bir tepkimede ürünlerin meydana geliş hızının, ürünlerden tekrar tepkimeye girenlerin meydana geliş hızına eşit olduğu durumdur.
Termodinamik denge
Bir termodinamik sistemin, ısıl denge, mekanik denge, radyasyon dengesi ve kimyasal dengede olma durumudur.
Ekolojik Denge
İnsan, hayvan, bitki gibi tüm canlıların bulundukları ortamda, yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek için gerekli olan şartlar bütünüdür.
Fahrettin DURAN Kimdir?
Fahrettin DURAN(1990, Çukurca, HAKKARİ) 14 Temmuz’da Hakkari’nin Çukurca ilçesinde doğar Fahrettin DURAN. İlk ve ortaokul eğitimini Van’ da ve Çukurca’da tamamlar.
Lise eğitimini Muğla/Datça da devam eder ve bitirir. Mezun olduktan sonra resim hocasının gördüğü resim yeteneği sonrası güzel sanatlara teşvik eder.
2010 yılında İstanbul’a gelir. Beş, altı aylık bir resim kursundan sonra 2011 yılında Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Akademisi Görsel Sanatlar Bölümüne birincilikle girer. Eğitim yılında Prof. Dr. Halil AKDENİZ ve Prof. Dr. Meriç HIZAL gibi degerli akademisyenlerin atölyelerinden 2015-2016 yılında mezun olur.
Bu değerli akademisyenlerin genç sanatçıya verdikleri destekle ilk kişisel sergisini 27 Ağustos 2016 Mine Sanat Galeri’de açtı.
Tunç Türkiye’de Tutuklu Casus Sayısını Açıkladı
Kerimandan Ebrar’lara Sevinin Başlar Yüksekte 
Van gölü’nde Kayı Tamgalı Haç Taşlar 
Şüheda Sadakat Vefat Etti 
Yrp’de Cumhur İttifakı Depremleri 
Diyanet: Seccadenin Kutsiyeti Yok
