Körfez’in Türkiye’yle git-gelli aÅŸkı

H24/ Makale Ä°slam Özkan

Halen Peker ve Kaşıkçı meselelerini çoktan unuttuk, ÅŸimdi ekonomik krizimize deva olacak miktarda bir parayı Körfez ülkeleri temin edecek mi ve ne karşılığında?

Maalesef yine Türkiye’nin taşı toprağı, zar zor inÅŸa ettiÄŸi üretim merkezleri belki de yok pahasına gidecek.

ErdoÄŸan’ın S. Arabistan ile baÅŸlayan Körfez ziyareti, pragmatik/oportünist bir pozisyonun bütün yönleriyle tecelli ettiÄŸi bir ziyaret olarak tarihe geçecek, bunun üzerinde fazla durmaÄŸa gerek yok. Dış politikada kendisine bel baÄŸlanan alanlarda yaÅŸanan hezimetler ve deÄŸiÅŸen uluslararası/bölgesel dengelerin de dayatmasıyla her siyasi aktör bir miktar bükülebilirdi. ErdoÄŸan çok daha fazla bükülmüÅŸ olabilir! Bunda ÅŸaşılacak bir ÅŸey yok.

BaÅŸka alanlardaki manevralarına aÅŸina olanlar bakımından ErdoÄŸan’ın Körfez ülkeleriyle olan iliÅŸkilerindeki ani dönüÅŸleri, sıradan atraksiyonlardır ve her ne kadar ErdoÄŸan oportünizmi Orta DoÄŸu’da yavaÅŸ yavaÅŸ yayılmaya ve neredeyse bir model haline gelmeye baÅŸladıysa da bu konuda onun eline su dökecek henüz baÅŸka siyasi aktör bulunmamakta. Burası net. Sedat Peker ve Cemal Kaşıkçı meselelerini çoktan unuttuk, ÅŸimdi ekonomik krizimize deva olacak miktarda bir parayı Körfez ülkeleri temin edecek mi ve ne karşılığında? Devletler hayır kurumları yahut Allah rızası için çalışan kuruluÅŸlar olmadığına göre bir ÅŸey verirlerse bunu karşılıksız yapmayacaklar elbet, bir ÅŸey isteyecekler. Buna iliÅŸkin ErdoÄŸan bir sinyal verdi ve belirli “assetler”in (varlıkların) onlara satılabileceÄŸini ifade etti. Buradan ülkemizde devlete ait bazı kuruluÅŸların satılabileceÄŸini anlayabiliriz (ErdoÄŸan, bunlar arasında BotaÅŸ’ın bulunmadığını söyledi). Maalesef yine Türkiye’nin taşı toprağı, zar zor inÅŸa ettiÄŸi üretim merkezleri belki de Körfez ülkelerine yok pahasına gidecek.

Liranın düÅŸüÅŸünü fırsat bilen Katarlılar, bazı arazileri ve varlıkları ucuza kapatacaklar. Bu bilgi aslında, Arapların tarımsal üretim ve tedarik zincirleriyle ilgilendiÄŸini ifade eden Abdülkadir Selvi’nin yazısıyla uyuÅŸuyor.

Bunun devamı olarak Manisa’da 10 bin dönümlük verimli bir arazinin Katarlılara satıldığına iliÅŸkin haberler sosyal medyada dolaşıma girdi, bunların belgelerinin bulunduÄŸu ifade edildi ancak belgelerle ilgili bir paylaşım yapılmadı. Anlaşılan o ki Türk lirasının deÄŸerinin düÅŸük olmasını fırsat bilen Katarlılar, bazı arazileri ve varlıkları oldukça ucuza kapatacaklar. Bu bilgi aslında, Arapların topraktan markete kadar tarımsal üretim ve tedarik zincirleriyle ilgilendiÄŸini ifade eden Abdülkadir Selvi’nin geçtiÄŸimiz günkü yazısındaki ifade ettikleriyle uyuÅŸuyor.

Aslında bu zamana kadar Katarlıların ya da diÄŸer Körfez ülkelerinin ülkemizde ne kadar toprak aldıklarını da tam olarak bilmiyoruz, zira bunların büyük bir kısmı kamuoyuna açıklanmıyor. Ä°ÅŸin bu kısmı oldukça iç karartıcı ve asla ÅŸeffaflık yok. Bizi ürküten taraf da biraz bu zaten. Suud ve BAE, Türkiye’den drone ve askeri malzeme alma konusunda çok istekli, ErdoÄŸan’ın bu ziyaretinde de anlaÅŸma imzalandı. Ancak birkaç Körfez ülkesine yapılan satışın tamamı bir-iki milyar dolar olsa bile bu, Türkiye’nin hiçbir derdine derman olmaz. Yatırımların da dönüÅŸü uzun vadede olacağına göre, Körfez’e tam kadro çıkartma yapan AKP, nasıl iÅŸin içinden çıkacak, Merkez bankasının eksi 50 milyar dolar civarındaki rezervlerine pansuman olacak likiditeyi nasıl saÄŸlayacak?

Tam bir muamma…

Öyle görünüyor ki ABD’nin bölgesel politikaları Arap ve Türk taraflarını kendisinden soÄŸutmakla kalmıyor, onların birbirleriyle olumlu bir iliÅŸki kurması yolunda uygun ortamı da saÄŸlıyor.

Ancak taraflar arasındaki iliÅŸkileri bütünüyle ekonomiye indirgemek ve Türkiye’nin yardım ya da yatırım dilenmesinden ibaret görmek, çok doÄŸru bir yaklaşım deÄŸil. Mevcut deÄŸiÅŸikliklerin arkasında birçok yerel ve uluslararası faktör bulunurken özellikle jeopolitik faktörlerin etkisini göz ardı etmemek gerekiyor.

Öyle görünüyor ki ABD’nin bölgesel politikaları Arap ve Türk taraflarını kendisinden soÄŸutmakla kalmıyor, onun zayıflığının farkında olan ve giderek etkisi azalan Batılı ülkeler karşısında Rusya ve Çin limanlarına demir atmaya çalışan bölgesel aktörlerin bu tutumu, her iki tarafın da olumlu bir iliÅŸki networku kurma yolunda uygun bir ortam oluÅŸturmuÅŸ görünüyor…

Son olarak, BAE liderinin geçtiÄŸimiz günlerde ajanslara düÅŸen açıklaması çok çarpıcıydı. Muhammed bin Zayed (MbZ) Rusya’nın geçtiÄŸimiz günlerdeki bir açıklamasında Amerikan baskısına karşı nasıl dik durduÄŸunu anlattı. Yıllardır ABD’nin bölgesel distrübütörü ve resmi temsilcisi gibi davranan bu “devletçikler”in giderek ABD’ye karşı daha eleÅŸtirel olmaları, doÄŸrudan bir Amerikan karşıtlığı olarak açıklanamasa da bir nabız yoklama olarak görülebilir.

Kısacası son günlerde yaÅŸananlar ve BAE ya da Suud liderlerinin ABD’ye yönelik eleÅŸtirel açıklamaları, olan biteni ve gelinen durumu özetlerken, Ankara’nın bölge baÅŸkentleriyle de olan iliÅŸkilerine ışık tutuyor diyebiliriz

• Basra-körfezi
• islam-özkan