İSLÂM’DA KARDEŞLİK

H24 / Makale / Mehmet Ali BİÇER 

İslâm’da Din kardeşliği parola veya sembol değil, ibadettir ve hayat biçimidir. Sevgi toplumu, gönül medeniyeti kapsamında İlâhi bir sistemdir. İslâm kardeşliğinin özünde Allah’a ve Resul’üne iman etmek, karşılıksız sevmek, kardeşini kendi canından üstün tutmak, bir vücut gibi birbiriyle kenetlenmek, güzel niyetlerle donanmak, gerçek dostluklar kurmak ve iyilikte, güzellikte, doğrulukta beraberce yarışmak vardır.

TASAVVUFTA KARDEŞLİK

Nefsi olgunlaştırmanın ilk basamağı, şekerin suda eridiği gibi kardeşlikte yok olmaktır. Bu yaklaşıma, Allah’a tam teslimiyet ile “Fena Fil İhvan” denir. Hicretten beş ay sonra Resül’i Ekrem (S.A.V.), ensar ile muhacirden oluşan 186 Müslümanı “Kardeş Aile” yaptı. Sahabelerden Hazreti Abdurrahman bin Avf (R.A.), sadece bir defasında 700 deveyi yükleriyle beraber (Fîsebilillah) Din kardeşlerine dağıttı.

ÖRNEK MODEL KARDEŞLİK

İmam Gazali (K.S.); “Din Kardeşliğinin alt derecesi malının fazlasından kardeşi istemeden vermesi. (Bakara:273) Din Kardeşliğinin üst derecesi kendisi ihtiyaç içerisinde iken kardeşini tercih etmektir. (Haşr:9)” demiştir. Hz.Muhammed (S.A.V.) düzgün misvakı ashabına, eğrisini kendisine bırakmış ve üzüm salkımının üstünden yemiş, aşağıdaki olgunları sahabeye yedirmiştir. Din Kardeşliğinin orta derecesi “Güzel Borç” vermektir. (Hadid:11)

DÜNYEVİ KARDEŞLİK

Ebeveyden kardeşlik, soy kardeşliği, halkların kardeşliği, tarih birliği, kültür birliği, dil birliği, ekonomi birliği ile bağlananlar, aynı felsefeye, ortak değerlere, ideolojilere inananlar, hemşeri, cinsiyet, renk, toprak, menfaat birliktelikleri dünyevi (Seküler) kardeşlikten sayılmıştır. Ancak; Yalancı, ikiyüzlü, ahmak, cimri, korkak, cahil, tembel olanlara karşı da mesafeli olmalı, dikkat etmeli, temkinli davranmaya özen göstermelidir.

TEŞKİLÂTLI KARDEŞLİK

Tarihte, Ahilik Teşkilâtının toplum ahlâkı ve dayanışma duygusunun gelişmesinde, hoş görü ve kardeşlik kültürünün oluşmasında, adil düzeninin kurulmasında, üretimin denetlenmesinde, ticaret ve tarımın koordinasyonunda, refah ve huzurun sağlanmasında, sivil toplum kuruluşlarının oluşumunda büyük etkisi olmuştur. Özümüze dönmek, köklerimize inmek, medeniyetimizle buluşmak ve yeniden şanlı tarih yazmak umudumuz olmalıdır.

KARDEŞLİĞİN BOZULMASI

Dedikodu etmek, ön yargılı davranmak, kardeşinin gizli yönlerini araştırmak, alay etmek, kötü lâkap takmak, üç günden fazla küs durmak, kindarlık, hasetlik, aldatmak, vefasızlık, bencillik, nankörlük, grubculuk, yalancılık ve değerli kavramları istismar etmek kardeşliği bozan durumlardır. Newton Çarkı da yedi renktir ama hareket ettikçe tek renk beyaza dönüşür. “Birlikte rahmet, ayrılıkta azab vardır.” (Hz. Muhammed -S.A.V.-)

İLK ADIM KARDEŞLİĞİ

Hastaya, niçin hasta oldun diye sorulmaz? Mikropta suç aranmaz. Hastanın tedavisi için, çeşitli yöntemler aranır. Hazreti Mevlâna’lar, Yunus Emre’ler, Hacı Bektaşi Veli’ler, sevgiyle insanları kucaklamaya çalışmışlar ve “Hidayet Üzere” kalmalarına vesile olmuşlardır. İlk adımı atan, ilk eli uzatan, ilk önce kucaklayan biz olmalıyız. Ve bunları da Yaratıcı’nın hoşuna gitsin diye yapmalıyız ki “Hakiki Kardeş” olabilmeliyiz.

SÖZDE DEĞİL, ÖZDE KARDEŞLİK

Kur’an’ı Kerim, Hücurat Suresi: 10.Ayet’i Celile; “Müminler ancak kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizin arasını düzeltin. Allah’a karşı gelmekten sakının ki size merhamet edilsin.” Hadis’i Şerif; "Allah'a yemin ederim ki sizler iman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de gerçek anlamda iman etmiş olmazsınız. Aranızda selâmı yayınız." Yemen’li Köle Hz.Süheyb Bin Rumi (R.A.), İran’lı Hz.Selman’ı Farisi (R.A.), Etiyopya’lı Zenci Köle Hz.Bilal’i Habeşi (R.A.), Mekke’li Arab Hz.Ebubekir Sıddık (R.A.) değişik ırklardan olmalarına rağmen “Din Kardeşi” oldular.