EFENDİ OL

H24/ Makale / Mehmet Ali BİÇER 

Arapça kökenli “EFENDİ” sözcüğü ahlâk terimi olup, saygı ifadesi anlamında kullanılan bir kavramdır. Bilgin, eğitimli, zarif, kibar, ağırbaşlı, sakin davranışlı, ufku geniş, öfkesini kontrol edebilen, aklını isabetli kullanan ve hizmet ehli insanlara “EFENDİ” denir. Hazreti Muhammed (S.A.V) Cami yapımında çalışmış, piknikte çalı çırpı toplamış, savaşta hendek kazmış, karşılıksız iyilikler yapmış, dernek yöneticiliği üstlenmiş ve insanların gönlünde taht kurmuştur. İşte bu durum “EFENDİMİZ” söylemine dönüşmüştür.

TOPLUMUN EFENDİSİ

Mustafa Kemal Atatürk’ün “Millete efendilik yoktur, hizmet etme vardır. Bu millete hizmet eden, onun EFENDİSİ olur.” Özdeyişi bu anlamdadır. "İnsanların efendisi insanlara hizmet edendir." söylemi Osmanlı halkı tarafından çok iyi kavranmıştır. “Toplumun EFENDİSİ, onlara hizmet edendir." Hadis’i Şerif’ini de böyle anlamalıdır. Bir kimse içinde bulunduğu topluluğa hizmet ettiği sürece onun derecesi, makamı, mevkisi, şöhreti, serveti ne olursa olsun topluluğun EFENDİSİ olur ve saygı gösterilmeyi de hak eder.

KÂİNATIN EFENDİSİ

Kültürümüzün gereği olarak çoğumuz, başkalarına karşı EFENDİ gözükmeye, elde ettiğimiz efendiliği de korumaya çalışırız. Hazreti Muhammed (S.A.V.)’in Alemlere rahmet olarak gönderilişi, en güzel ahlâk sahibi oluşu, insanlığa örnek model gösterilmesi Müslümanların dilinde “Kâinatın Efendisi, Güllerin Efendisi” deyimleri ile “EFENDİMİZ” söylemine neden olmuştur. Yine Kültürümüzde; “Ayların efendisi Muharrem, Günlerin efendisi Cuma'dır.” Hadis’i Şerif’i de bulunmaktadır.

EFENDİ CÖMERTTİR

Hazreti Muhammed (S.A.V) bir gün toplulukta arkadaşlarına ayakta su dağıtıyordu. Tam o anda yabancı birisi geldi "Bu topluluğun EFENDİSİ kimdir?" diye sordu. Allah Resulü (S.A.V.) o adama bakarak "Bu topluluğun EFENDİSİ şu anda onlara hizmet edendir." dedi. Bizans Ordusuna karşı yapılan Tebük Seferi’nde hizmet edenlerin daha kazançlı çıktığını Efendimiz (S.A.V.) belirtmiştir. Osmanlı’yı ayakta tutan faktörün biri de hizmet yarışı vakıflar olmuştur. İbadet niyetiyle yapılan bütün hizmetler değerlidir.

EFENDİ MÜTEVAZİDİR

Başkan, müdür, bürokrat, patron, milletvekili insanlara hizmet etmiyorsa, yalnızca adı ve unvanı kalır. Böylesi kimseler şan ve şöhret ile nefislerini tatmin etmeye çalışan, kendisine dalkavukluk yapılmasından hoşlanan tiplerdir. Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim Han Mısır’ı fethinin ilk Cuma Namazı hutbesinde “EFENDİMİZ” diye hitab eden imamın sözü karşısında utanmış, kulağına örfi kölelik küpesi taktırmıştır. Hazreti Ebubekir Sıddık (R.A.) yüz deve karşılığında Hazreti Bilâl’i Habeş’i (R.A.) kölelikten kurtarmıştır.

EFENDİ HİZMETKÂRDIR

Karşılık beklemeden insanlara hizmet etmek, diğergâm olmak güzel ahlâktandır ve ibadettir. (Haşr Suresi:9) Hizmetin Gayesi; Halkın karşılaştıkları zorlukları ortadan kaldırmak, ızdıraplarını dindirmek, acılarını gidermek, insan şerefini korumak ve toplum düzenini sağlamak için olmalıdır. Ancak, hizmet etmek istendiğinde nefsin bahaneleri, şeytanın tuzakları, sorumsuz insanların nahoş telkinleri hep ayak bağı olur.

EFENDİNİN KAZANIMLARI

Kişinin cömert ve mütevazi olmasını sağlar, toplumda saygınlığı artar. İster istemez üretgen olur, tembellikten uzaklaşır. Yeni yetenekler edinir, topluma yararlı olur. Sevabları çoğalır, Allah’ın katında derecesi artar. Efendiliğin zıttı köleliktir.

EFENDİ OLAMAYANLAR

Ekonomik düzeyi, sosyal konumu, siyasi itibarı ne olursa olsun, her insanın efendi olmaya çalışması insanlığın gereğidir. Bu O’nun kalitesini, insanlara yapacağı hizmetlerle doğru orantılı göstergesi olacaktır. Büyüklük kompleksi girdabında boğulmuş kibirli kişiler kendilerini EFENDİ görerek çalışan hizmetlileri, apartman görevlilerini, villadaki gündelikçileri “EFENDİ” hitabıyla aşağılamışlar ve sınıf ayrımcılığına yönelmişlerdir. İslâm Hukuku’na göre kâfire, zalime, münafığa, dinsize ve gayrimüslime “EFENDİM” denmez.

ATATÜRK DEVRİMLERİ YASASI

1982 Anayasası İnkılap Kanunlarının Korunması, 174.Maddenin, 7.Fıkrası; 26-Kasım-1934 tarihli ve 2590 Sayılı Kanun EFENDİ, Bey, Paşa gibi Lakap ve Unvanların Kaldırıldığına dair Kanun, Madde:1– Ağa, Hacı, Hafız, Hoca, Molla, EFENDİ, Bey, Beyefendi, Paşa, Hanım, Hanımefendi ve Hazretleri gibi lakap ve unvanlar kaldırılmıştır. Erkek ve kadın vatandaşlar, kanunun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılırlar.

• Efendi-Ol
• Yüzüklerin-efendisi
• Ataşehir-atatürk-bulvarı
• hazreti-muhammed