Eski CHP Lideri Baykal Vefat Etti

H24/ YaÅŸam 

DENÄ°Z BAYKAL KÄ°MDÄ°R?

Deniz Baykal, 20 Temmuz 1938 tarihinde Antalya’da doÄŸdu. Cumhuriyet Halk Partisi’nin 4. genel baÅŸkanı olan Deniz Baykal, 1952 yılında Antalya Atatürk Ortaokulundan, 1955 yılında Antalya Lisesi’nden mezun oldu. 1959 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi.

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne 1960 yılında asistan olarak girdi. 1963’te doktora çalışmalarını tamamladıktan sonra iki yıl Rockefeller Foundation bursu ile ABD’de kaldı ve Columbia Üniversitesi ile Berkeley Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürdü.

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Siyaset Bilimi doçenti olarak çalıştı.

SÄ°YASÄ° YAÅžAMI 60’LI YILLARDA BAÅžLADI

Siyasetle 1960’lı yıllara doÄŸru Demokrat Parti iktidarına karşı geliÅŸen öÄŸrenci hareketlerine katılmakla tanışan Baykal, 1968’de CHP’ye girerek siyasal yaÅŸama atıldı. 14 Ekim 1973’te yapılan genel seçimlerde 185 milletvekili kazanarak birinci olan Cumhuriyet Halk Partisi’nden Antalya milletvekili seçildi.

Seçimlerden sonra 1974’te Bülent Ecevit baÅŸbakanlığında kurulan CHP-MSP koalisyon hükûmetinden Maliye Bakanı oldu. 22. OlaÄŸan kurultayda (14 Aralık 1974) Mustafa ÜstündaÄŸ ile birlikte genel sekreter yardımcısı oldu. Baykal, yönetim anlayışı ve çalışma yöntemleri konusundaki görüÅŸ ayrılıkları nedeniyle 8 Mart 1976’da bu görevinden istifa etti.

Merkez Yönetim Kurulu’nun 4 üyesi de Baykal ile hareket etti. CHP tarihinde bu olay 5’ler Hareketi olarak yer aldı. 1976 yılındaki parti kurultayında Ecevit’e açıkça karşı çıktı, ancak listesi seçimi kaybetti. 5 Haziran 1977’de yeniden Antalya milletvekili seçilerek TBMM’ye girdi.

1978’de kurulan 3. Ecevit hükûmetinde ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yaptı. Deniz Baykal bu dönemde CHP parti meclisi ve merkez yürütme kurulu, genel sekreter yardımcılığı görevlerinde bulundu.

DARBE DÖNEMÄ° SÄ°YASÄ° YASAKLI OLDU

1982 Anayasası’nın 5 yıl süreyle siyasi yasağı getirdiÄŸi politikacılar arasında yer aldı. 1983 yılında siyasal partilerin kurulmasına izin verilmesinden sonra “yasaklı olmalarına raÄŸmen faaliyetlerini sürdürdüÄŸü” gerekçesiyle bir grup önde gelen CHP’li ve AP’li politikacıyla birlikte Çanakkale Zincirbozan Askeri Tesisleri’nde ikinci kez gözetim altına alındı. Siyasi yasaklı olmasına karşın 1984 yılında Sosyal Demokrasi Partisi’ne (SODEP) girdi; bu partinin Sosyaldemokrat Halkçı Parti’yle (SHP) birleÅŸmesiyle SHP’li oldu.

Eylül 1987’deki referandumla siyasi yasakların kaldırılmasından sonra Kasım 1987’deki genel seçimlerde SHP’den Antalya milletvekili seçildi.

2002’DE TEK BAÅžINA MUHALEFET

3 Kasım 2002 Türkiye genel seçimleri'nde CHP yüzde 19,4 oyla 177 milletvekili kazanarak TBMM’ye giren tek muhalefet partisi oldu. Deniz Baykal da Antalya milletvekili seçildi. Baykal, 22. Dönem TBMM’de Ana muhalefet partisi Genel baÅŸkanı olarak görev yaptı. 2002 yılında Anayasa Mahkemesi, Recep Tayyip ErdoÄŸan'ın TCK'nın 312. maddesinden mahkum olduÄŸu gerekçesiyle “milletvekili seçilme yeterliliÄŸine sahip olmadığını” belirterek parti kurucusu olamayacağını hükme baÄŸlamıştı.

Yüksek Seçim Kurulu da (YSK) Anayasa'nın milletvekili seçilme yeterliliÄŸini düzenleyen 76. maddesinde yer alan “ideolojik ve anarÅŸik eylemlere katılma” hükmünü gerekçe göstererek ErdoÄŸan'ın 2002 genel seçimlerindeki adaylığını kabul etmedi. Seçimden sonra, 5 Kasım 2002'de ErdoÄŸan'ı ziyaret eden Baykal, “Kanaatim, bir insanın siyasi suç niteliÄŸinde mahkum olmasının ömür boyu siyasetten mahrum edilmesine gerekçe olmamalıdır” dedi.

Baykal’ın ziyaretiyle CHP’nin anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸine destek vermesi ve YSK'nın Ak Parti'nin baÅŸvurusu üzerine 4 Aralık'ta, Siirt’in DoÄŸanköy köyünde seçimde usulsüzlük olduÄŸuna karar verilerek Siirt seçimlerinin tekrarlanmasına karar vermesi, ErdoÄŸan'ı TBMM’ye ve baÅŸbakanlığa taşıyan süreci baÅŸlattı.

2010’DA Ä°STÄ°FA ETTÄ°

2007 genel seçimlerinde CHP’nin de içinde bulunduÄŸu sol ittifak yüzde 20,9 oy aldı. Deniz Baykal 26 Nisan 2008’de yapılan 32. CHP OlaÄŸan Kurultayı’nda 1231 delegeden 1021’inin oyunu alarak tekrar genel baÅŸkan seçildi.

10 Mayıs 2010 tarihinde, internet yoluyla gündeme gelen gizli kamera görüntülerine meydan okumak için genel baÅŸkanlık görevinden istifa ettiÄŸini açıkladı. Baykal, 2011 ve Haziran 2015 genel seçimlerinde CHP’den Antalya milletvekili seçildi.

16 Ekim 2017’de beynindeki ana damarın tıkalı olması nedeniyle Ankara Üniversitesi Ä°bni Sina Hastanesi'nde yoÄŸun bakım servisinde tedavi altına alındı. 24 Haziran 2018 seçiminde Antalya milletvekili olarak seçilen Baykal, saÄŸlık sorunları nedeniyle ancak 21 Åžubat 2019’da Meclis’te yemin edebildi. Deniz Baykal 11 Åžubat 2023 tarihinde hayatını kaybetti.

• Chp-urla
• deniz-baykal