RESİM VE HEYKEL

H24/ MAKALE / M. Sait ŞİMŞEK

 Taliban’ın kimi uygulamaları geçmişte de, günümüzde de medyada gündeme getirilerek; işte İslam dediğiniz bu, denilmeye çalışılıyor. Taliban’ın medyaya yansıyan son marifeti, vitrinlerde giyim teşhiri için yapılan cansız mankenlerin kafalarını kesmek oldu. Dini kitaplarda canlıların resim ve heykellerini yasaklayan rivayetler var. Bu rivayetlerin sıhhat derecesini bilmiyorum. Ayrıca bu rivayetlerin tamamını bir araya getirerek bir değerlendirmeye tabi tutmam da şu pandemi döneminde benim için zor.

Bildiğimiz gibi İslamiyet’in ilk muhatapları putlara tapıyorlardı. Bu sebeple Peygamber, tekrar putperestliğe dönülür endişesiyle canlıların resimleriyle heykel yapmaktan uzak durun demiş olabilir. Hatta kendi resminin yapılmasını yasakladığına dair rivayetler de vardır. Yasaklamamış olsaydı bugün belki bugün her mescidin girişinde Peygamberin heykel ve resimleri bulunur ona secde edenler bile olurdu. Söz konusu yasağın asıl sebebinin, put tapıcılığına dönülmesi korkusu olduğunu önceki Müslüman düşünürler de günümüz düşünürleri de söylemektedir.

Hani Peygamber ilk dönemlerde aynı endişeyle mezar ziyaretini yasaklamış, endişe ortadan kalkınca da: “Size mezar ziyaretini yasaklamıştım. Artık mezarları ziyaret ediniz” buyurmuştur. Hatırlatayım ki, Arapların putları, günümüzde evliyaullah diye bilinen salih kişilerle ya kahramanlığıyla ya iyilikseverliğiyle şöhret bulmuş milli liderleri temsil eden putlardı. Araştırma görevliliğim döneminde bir cemaatin, şeyhlerinin fotoğrafını yanlarında taşıdıkları ve fotoğrafı önlerine alarak “RABITA” yaptıkları anlatılırdı. Bizzat şahit olmadığım için cemaatin ismini vermiyorum ama televizyon fenomeni olan meşhur birinin, şeyhini tekerlekli sandalyede müritlerin göreceği bir yere oturduklarını, bunun bilmem kaç yıllık ibadete bedel olduğunu internetten siz de izleyebilirsiniz.

Bu sebeple öğrencilerim resim ve heykel meselesini sorduklarında şeyhlerin ve din alimlerinin fotoğrafları haram olabilir, diğerleri değil, diyordum. Vefat eden ve din alanında kitapları olan bir onkolok’un murideleriyle birlikte Konevi türbesine rükûa gittiklerini gördüğümde hayret etmiştim. Taliban, İşid ve benzeri örgütlerin eski fıkıh ve kültürümüzden beslendiklerini her vesileyle dile getiriyorum. Kuşkusuz fıkıh kitaplarımızın ve geçmiş kültürümüzün her tarafı böyle tutarsızdır demek istemiyorum.

Modernizme kaymadan ve Batı medeniyeti karşısında eziklik duymadan din eğitimi verirken dayanılan delilleri dikkatlice gözden geçirmeli, geçmişi putlaştırmadan fıkıh ve kültürün tarihsel, Kur’an’ın ise evrensel olduğunu eğip bükmeden anlatmalıyız.

• islam
• Mayolu-resim
• Köle-Tüccarının-Heykelini-Yıktılar
• Sanat
• Italyan-tasarim