Åžirk günahının birçok çeÅŸidi vardır. Bu günahlardan biri de Allah Teâlâ’nın hükümlerine raÄŸmen ÅŸahısların koymuÅŸ olduÄŸu yasa ve kuralları nass olarak kabul etmektir. Zira biz insanlar Allah’a kulluk etmek için yaratıldığımıza göre, bu kulluk vecibelerini ifa ederken Allah Teâlâ’nın buyruklarını kendimize düstur edinmek durumundayız. Allah Teâlâ’nın muhkemat olan buyrukları ve bu buyrukları bize açıklayan Sahih Hadisler bizim için baÄŸlayıcıdır ve nass’tır. Bunlar Ä°slâm’ın temel prensiplerini oluÅŸturan hükümlerdir. Bu hükümler muhkemdir, deÄŸiÅŸtirilemez, deÄŸiÅŸtirilmesi teklif dahi edilemez. Alkollü içki, faiz, kumar, zina/fuhuÅŸ, kul hakkı, hırsızlık, rüÅŸvet gibi haramların toplum nezdinde normale dönüÅŸtürme çabası Allah Teâlâ’ya ÅŸirk koÅŸmak demektir. (Ä°slâm ümmetinin başındaki birçok yönetim kendi ulus rejimlerini tesis ederlerken ne yazık ki böylesi bir inhirafı, böylesi bir sapmayı baÅŸlatmış oldu.) Allah Teâlâ bunlara "haram" demiÅŸse ve Allah Resulü bunları bize iletmiÅŸse daha bunun tartışması yapılamaz.
"Allah hüküm koymada kendisine ortak kabul etmez." (Kehf:26)
Peygamberler bile Allah’a raÄŸmen hüküm koyma ve helâli-haramı belirleme selahiyetine sahip deÄŸildir. "O hevadan konuÅŸmaz, ne söylerse vahyin dili ile söyler." (Necm:3-4) Hak ve hakikat kiÅŸilerden bağımsız olduÄŸu gibi helâl ve haram kriterleri de beÅŸer ile ilintili deÄŸildir; velev ki bu kiÅŸi peygamber olsa dahi bu böyledir..
Hâl böyle iken müctehid kimdir? Vazifesi nedir? Ahkâm kesme ve fetva verme yetkisi nereye kadardır? Müctehid nasıl ilâhlaÅŸtırılır?
Müctehid, Kûr’ân ve Sünnet’e vukufiyeti olan âlimdir. Kûr’ân ve Sünnet’in beyan etmiÅŸ olduÄŸu açık ve muhkem hükümler tüm Müslümanları baÄŸlar. Kûr’ân ve Sünnet’te yeri olmayan talî meselelerle ilgili konularda müctehid denilen âlim kılı kırk yararcasına hassasiyet gösterip Kûr’ân ve Sünnet’e mütenasip/uygun çıkarsamada bulunur ve meseleye fıkhî bir boyut kazandırarak hükme baÄŸlar. Fetva vermenin yöntemi budur.Verilen fetva öncelikle müctehidin kendi ÅŸahsını baÄŸlar ve kendisini sorumlu kılar. Ä°çtihad, ilâhî olanı referans alsa da sonuçta beÅŸer/yanılabilir özelliÄŸi olan insanın görüÅŸüdür. Bu yüzden ayet ve hadis gibi baÄŸlayıcı deÄŸildir. Åžu hâlde mutlak doÄŸruyu temsil eden muhkem ilâhî bilgi (nass) beÅŸere ait olan görüÅŸ ve içtihada indirgenemez ve hiçbir içtihad mutlaklaÅŸtırılamaz, tabu gibi, nass gibi görülemez.
Kendisi müctehid olduÄŸundan dolayı taklit merciîdir; bu yüzden verdiÄŸi fetvalar müntesiplerini muhatap kılar. Müctehidlerin en önemli özelliÄŸi vermiÅŸ oldukları fetvalara "mutlak doÄŸrudur" demezler ve zaten diyemezler. Çünkü fetvalar ayet ve sahih hadis gibi "mutlak" deÄŸildir. Hatta hadislerin bile ayetlerle mütenasip olması zorunluÄŸu vardır. Hâl böyle iken, "Åžeyh uçmaz, mürid uçurur" darb-ı meselinden yola çıkacak olursak, müctehidlerin vermiÅŸ olduÄŸu fetvalar müntesipler tarafından mutlak uyulması gereken "nass" hâline getirilirse müctehid ilâhlaÅŸtırılmış/putlaÅŸtırılmış olur. Olay bu kadar tehlikelidir.
Mezhepler için de aynı durum söz konusudur. Fıkhî çıkarsamalar sonucu oluÅŸmuÅŸ ekole mezhep denir.
Durum bundan ibaret iken meseleye vakıf olmayan birçok kiÅŸi müntesibi olduÄŸu mezhebin içtihadlarını mutlaklaÅŸtırıyor ve muhkem formatına büründürüyor. Böylesi bir sonuç müctehidin, dolayısıyla mezhebin putlaÅŸtırılması demektir. Olayın böylesi bir vahameti vardır. Bakınız, mezhep dinin kapsamı içerisinde bir cüzdür ve asla din deÄŸildir. Cüz/parça bütünün yerine konulmaya kalkılırsa bütün devre dışı bırakılmış olur ve parça dinin yerini almış olur. Böylesi bir bakış açısına sahip olanlar farkında olmadan dinden, dinin özünden inhiraf etmiÅŸ olmaktadırlar.
"Müslüman" sözcüÄŸü terminolojik olarak, "kayıtsız ÅŸartsız Allah Teâlâ’nın hükümlerine teslim olan kiÅŸi" demektir. Bu yüzden Müslüman birey Allah’ın hükümlerinin muhatabıdır. Müslümanın önceliÄŸi haram-helâl hudutlarına riayet etmesidir. Müslüman Allah’’ın kuludur. Åžahısların (müctehidlerin) söylediklerine uyarken Kûr’ân ve Sahih Sünnet’i referans almalıdır. Mezhepler tek bir kaynağın farklı kiÅŸiler (müctehitler) tarafından yorumlanmasının ürünüdür...
Müslüman birey fer’i meselelerde uyacağı müctehidi çok iyi seçmek durumundadır. Aksi takdirde din hükümlerine uyuyorum düÅŸüncesiyle ÅŸahısları putlaÅŸtırmış olur.
Ä°slâm, ilâhî nitelikte özgün bir modele sahiptir. Åžahıs malı, ÅŸahıs ürünü deÄŸildir. Åžahıstan bağımsızdır.
