Kudüs'te Hakkari Kürt Mahallesi 

KUDÜS- Selahaddin Eyyubi’nin ordusundaki Hakkarili Kürtlerin izleri

Doğu Kudüs'te Mescid-i Aksa'nın da bulunduğu Eski Şehir'de, Selahaddin Eyyubi ile fetihlere katılan Hakkarili Kürtlerin bıraktığı izler, kentin sokaklarında canlılığını koruyor.

Asırlar önce Kudüs’ü (Yeruşalim) Haçlılardan geri alma savaşlarında pek çok Hakkarilinin bulunduğu tarih kitaplarında mevcut bir bilgi. El-Hakkari Yolu Mescid-i Aksa’nın çok yakınında bulunan “el-Hakkari Yolu” (Tarîk el-Hakkârî) adını, Selahaddin Eyyubi komutasında Haçlı ordularına karşı Kudüs’ün fethine katılan ve fetihten sonra buraya yerleşen Hakkarili Kürtlerden alıyor.

Bu kişilerin en öne çıkan isimlerinden olan ve Akka kentinde Haçlılara karşı savaşırken hayatını kaybeden İsa bin Muhammed el-Hakkari’nin kabri de bu yol üzerindeki tarihi bir evin avlusunda bulunuyor.

- Selahaddin Eyyübi’in komutanı, danışmanı ve imamı: İsa bin Muhammed el-Hakkari İsrail'in başkent olarak ilan ettiği Kudüs’teki Hakkarililerin varlığı konusunda en dikkat çeken isimlerden biri İsa bin Muhammed el-Hakkari.

İbn’ül Esîr (el-Kâmil fî’t-Târih), İbn Kesîr (el-Bidâye ve'n-Nihâye), Tâceddin es-Sübkî (Tabakât-üş-Şâfiiyye) gibi İslam tarihçilerine göre İsa el-Hakkari, devrin önde gelen bir fıkıh alimi olmasının yanı sıra, Selahaddin Eyyübi’nin komutanı ve baş danışmanıydı.

- Cezire ve Halep medreselerinde dönemin önde gelen alimlerinden ilim tahsil eden el-Hakkari, Haçlı seferlerine karşı ilk savaşa katılanlardan biriydi.

El-Hakkari, Selahaddin-i Eyyübi’nin amcası, komutan Esedüddin Şirkuh’un emrine girerek onunla beraber Mısır’a gitti. Eyyübi hanedanının Mısır’da egemenlik kurmasında büyük rolü olan Şirkuh’un yönlendirmesiyle burada Selahaddin’in hizmetine girdi. Devletin en üst kademelerine kadar yükselen el-Hakkari, Selahaddin’in Mısır’ı fethinin ardından Kahire kadısı tayin edildi.

Selahaddin’e danışmanlık yaptı ve ordusunda komutanlık görevi üstlendi. Selahaddin Eyyubi ile 1187’de Kudüs’ün fethine katılan İsa el-Hakkari, 1189 senesinde Akka Muharebesinde hayatını kaybetti ve naaşı Kudüs’e getirildi. 

Kudüs’ün Eski Şehir bölgesinde yaşayan Filistinlilerden Ebu Eşref ed-Daas (78), Kudüs’teki Hakkarililere ve İsa el-Hakkari’ye ilişkin, şu ifadeleri kullandı. "Şeyh İsa el-Hakkari, Selahaddin Eyyubi'nin Kudüs şehrini fethederek İslam ümmetine geri kazandırdığı dönemde buraya getirdiği dini önderlerden birisidir. Büyük bir alim olmasının yanı sıra onun (Eyyubi'nin) ordu komutanlarından biriydi. Akka'da şehit oldu. Naaşı, şehit olan diğer arkadaşlarının naaşlarıyla birlikte el-Hakkari mahallesine defnedildi. Kabirleri hala burada.

Aynı zamanda Şeyh Hakkari, burada Kuran-ı Kerim ve nebevi sünnetin öğretimi için medrese kurmuştu." “Kudüs fethedildiği zamandan beridir, yani bin yıldır, bu cadde el-Hakkari olarak adlandırılıyor, böyle biliniyor.” diye konuşan Daas, El-Hakkari Yolu’nun adının İsrail’in 1967’de de değişmeyerek aynı kaldığına dikkati çekti. 

Dirbas el-Kürdi el-Hakkari Öte yandan Kudüs’ün fethinin ardından buraya yerleşen ve devrin önemli fakihlerinden kabul edilen Dirbas Bedreddin el-Kürdi el-Hakkari de, mezarı Eski Şehir’de yer alan Hakkarili Kürtlerden biri.

Dirbas el-Hakkari, 13’üncü yüzyılda kurulan “Caviliyye Medresesi”nde dersler verdi. Hakkarili alim, Caviliyye Medresesi’nin bir bölümünü oluşturduğu, bugün “el-Ömeriyye Medresesi” adıyla bilinen ve ilkokul seviyesinde eğitim veren bu medresenin bahçesinde medfundur.