HÜKÜMET-İ AHİRE

H24/ Tarihçi Metin HASIRCI 

Son hükümet diye de vasıflandırılan hükümet-i Ahire nin,ilk sülalaleri Tanyes’li idi.

Sayes dönemi 24.sülal eden sonra başlamıştı. İlk üç sülalenin hükümdarlarından Samon, kendisine rakip olan rahipler sülalesini mahv etmek yoluna koyulmuşsa da,iki sülale müşter ek birçalışmayı yürütmüşler, ancak bir müddet sonra bölünmeyede son vermişlerdi. 21.sülaleden gelen hükümdarlar, diğer devletlerle m ünaseb etlerini iyi yürütmüşlerdir. Hz.Davut ve Süley man ile son derece dostane bir geçim içinde bulunm uşlardır. Hatta Mısır prensleri, Suriye kadınlarıyla, Mı sır prensesleride, Suriye hükümdarları ile izdivaç ya pma yolunu başlatmışlardır.

22.sülaleden gelen hükümdarların,enmeşhuru Şeson k’dur. Şesonk, o zaman diliminde, Suriye’de meydan a gelen ayrışmadan istifade ederek, Rahbahalam’a h ücum etmiş, Kadis’e kadar ilerlemiş, Hz.Süleyman’ın tüm hazinesini zapta muvaffak olmuştur.

Yehudiye ş ehirlerinin tamamı bu arada Şesonk’a teslim olmuşla rdır. Fakat bu istilalar uzun zaman sürmemiştir. Şesonk’un Suriye seferi, Mısırlıların Asya’da yaptıkları en sonseferi olmuştur.

Şesonk’dan sonra gelen hükümd arlar, Rahiplerin saltanatı istirdat (kurtarma) edecek lerinden korktuklarından dolayı yüksek mertebeye h ükümdar hanedanından olan prenslerin tayin edilme sini kanun haline getirmişlerdir. Bu tarihten itibaren de, Amon mabedi rahipliğine, Teb şehri valiliğine hep prensler tayin edilegelmiştir. Hatta prenslerin mabed inde bir miktar asker bulunur, bu kişiler,görevlerini m iras olarak evlatlarına bırakma imtiyazına sahiptiler. Ancak daha sonraları, bu usulün çok zararlı olduğu g örülmüştür. Bu prensler imtiyaz sahibi olduktan sonra, büsbütün istiklallerini ilana kalkışmışlar, kendi ken dilerine hükümdar unvanı vermişlerdir. 4. Şesonk öld ükten sonra, Tanyes prenslerinin te’siri tamamen az almış,24.Sülale Sayes Prensleri tarafından tesis olun muştur.

Sayes sülalesini kuran ilk hükümdar Sayes P rensi Tafanet’tir. Bu hükümdar Delta’nın batı cihetleri ni idaresi altına almış, Menfes’i elde etmiş, Hermepol is’e kadar ne kadar prens varsa hepsine hükümetini tasdik ettirmiştir.(109) Bu esnada Habeş taraflarında Amon rahipleri müstakil bir hükümet tesis etmişlerdi . Bu hükümetin merkez-i idare yeri, Napata şehri idi. İşte o sıralar da,Tafanet’in emrine almak istediği Pre nsler, bunlara yardıma koşmuşlardır. Rahipler, Mısır’dan çıkarıldıklarında bütün kuvvetleri ni Habeş taraflarına toplamışlardı.

Bunlar Napata’yı 2. bir Teb şehri haline getirmek istemişler, Amonra’yı kendilerine mabed olarak seçmişlerdi. Anateplilerin usulünce ibadet etmişlerdir. Rahiplerin teşkil ettiği b u hükümet, Habeş dağlarından 2.Sülaleye kadar dev am ediyor fakat siyasi vaziyetler düştüğü değişikliğe göre buhudut çeşitli şekillere giriyordu. O hükümette oturan ahali, Mısır, Habeş ve Zencilerden meydana g eliyordu. İlk dönemde hakim olan unsur, Mısırlılardı.

Fakat Rahip hükümdarlarda, güney Mısır’a da,hükme tmeyi arzu ediyorlardı. Bu sebepten Mısır Prenslerini n istirhamatını,büyük bir memnuniyetle kabul etmişl er, bunun üzerine Habeş askerleri Abidos’a kadar ile rlemişlerdi. Habeş ordusu karadan ilerlediği gibi don anması da, askeri harekat içinde yer almaktaydı.

Habeş hükümdarı Tafanet ile müttefiki olan hükümd arlar, Habeş ordusuna mukabele etmişler, Herakli po lis yakınlarında meydana gelen,savaşta Habeş‘lilere mağlup olmuşlardı. Habeşliler bu muzaferiyattan son ra, Menfes’e de,hücum ederek zaptı başarmışlardır.

Daha sonra Delta’ya kadar ilerleyerek,Tafenatı'da ke ndilerine uydurduktan sonra, zafere erişerek, Napata ’ ya çekilmişlerdir. Artık o tarihten sonra eski Mısır, y eni bir hükümdarın idaresi altına girmiş fakat başşeh rini, Teb veya Menfes de değilde,daha güney de, Nap ata’da kurmak zorunda kalmıştır.

Fiemanillah

• habeş
• tafanet
• napata
• amonra
• menfes
• abidos
• metin-hasırcı
• şesonk
• Hazreti-Süleyman