Gadir-i Hum Bayramı nedir?

H24/ İslam tarihi 

Gâdir-î Hum Şiî i'tikadına göre Muhammed Mustafa'nın Ali bin Ebu Tâlib 'i kendisine halef olarak seçtiğini ilân ettiği, günümüz Suudi Arabistan'ının Mekke Vilâyeti ile Medine Vilâyeti'ni birbirinden ayıran "Rabiğ Vadisi" üzerinde "Rabiğ" şehri yakınlarında yer alan bir mıntıkânın adı olup, eskiden Medine'den Mekke'ye giden yolun yaklaşık 5. km'sinde sol tarafa düşen, adı geçen vadide bir nehir sebebiyle oluşmuş bir gölcük ya da bataklıktı.

Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed'in Veda Haccı dönüşünde Hazreti Ali'ye taltif verdiği gün olarak düşünülen Gadir Hum Bayramı bu ismi Peygamber Efendimiz'in hac sonrası vaaz verdiği bölgeden alıyor.

Ali el-Mûrtezâ'nın İslam peygamberi Muhammed tarafından "Velâyet" makâmına atandığına inanılan bu gün Şiî Müslümanlar tarafından Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı'na ilâveten Hicrî takvime göre Zilhicce Ayı'nın On Sekizinci günü üçüncü bir bayram olarak kutlanmaktadır.

Şiîlerin inancına göre İslam peygamberi, Ali bin Ebî Tâlib'i kendisinden sonra gelecek halef tayin etmiştir. Bunun kaynağı olarak Gadir-i Hum'u öne sürerler.

Bunu anmak için her sene Hicrî Zilhicce ayının 18inde "Gadir-i Hum Bayramı" kutlanır. Bu gün, Gadir-i Hum Hadisi'nin yıldönümüdür.

Ali bin Ebî Tâlib'in birinci sırada halife oluşuna delil olarak getirilen hadisin bir kısmı: Ben kimin mevlası isem, Ali de onun mevlasıdır. Ey Allah'ım, onu sevenleri sev, ona düşman olanlara da düşman ol. Şiîliğin İmâmiye-i İsnâ‘aşer'îyye, İsmâil'îyye, Nizâr'îyye, Tâyyîb'îyye, Mustâ‘lîyye, Davûdîlik, Alavî Buhra ile Süleymanî Buhra kollarından olanlar bu bayrama katılırlar. Gadir-i Hum Bayramında ne yapılır, nasıl ibadet edilir? Sabahın erken saatlerinde türbelere ziyaretler yapılır. Kurban keserek, büyük kazanlarda hazırlanan, içerisinde buğday-et karışımının olduğu 'Hirise' adı verilen güne özel yemeği hazırlıyor. "Hirisi" başta dar gelirliler olmak üzere vatandaşlara dağıtılır. Bayramı kutlayanlar, bu günde oruç tutmak, gusül almak, Hz. Ali'yi ziyaret etmek, sığınma duasını okumak, Nubde duasını okumak, öğle vaktine yarım saat kala iki rekat namaz kılmak ve birbirini gören müminlerin belirli cümlelerle selamlaşması gibi ibadetler yapar.

• GADİR-İ-Hum